MARKETWATCH
23 06 2016, 11:46 Güncelleme: 12:11
Finans dünyası, kısa ve orta vadeli yatırımlarla ilgili tavsiyelerin ya da gelişmelerin medyada daha çok yer almasına alışkın. Şayet yatırımcının önceliği rekabetçi olmaksa kısa dönem yatırımlara devam etmesi beklenen bir durum. Ancak uzun dönemli planlarınızın, kısa ve orta vadeli yatırımlarınızla bağlantısı olmayabilir. Uzun dönem yatırımları belirleyen genellikle dikkatli alışkanlıklar ve piyasanın dönüşlerini yakalayabilmek.
Marketwatch'tan Paul Merriman, uzun dönemli yatırım portföyünüzün ne kadar riskli olduğunu ölçmeniz için kendinize aşağıdaki 10 soruyu sormanızı öneriyor.
1. Muhafazakâr davranıp küçük riskler mi alıyorsunuz?
Bu biraz tedbirli bir yaklaşım olsa da eğer istediğiniz miktardaki paraya sahip olmadığınızı düşünüyorsanız, portföyünüzü uzun dönem enflasyona karşı korumak için yeterli oranda risk almanız gerekiyor.
2. Fazla risk mi alıyorsunuz?
Aşağıdakileriden herhangi biri size uyuyorsa bu soruya vereceğiniz cevap "Evet" oluyor:
- Geleceği herkesten daha iyi anladığınızı düşünüyorsanız
- Kesinlikle kazanacağını düşündüğünüz en az bir hisse ya da fon varsa
- Yatırımlarınızından elde ettiğiniz kârdan bahsedebilirken, kayıplarınız hakkında kesin konuşamıyorsanız
3. Kıymetli varlık satan kişilerden sürekli telefon ya da e-posta alıyor musunuz?
Sürekli bu durumla karşı karşıyaysanız satış tüyolarına aşırı hassassınız ve kayıpları telafi etmekte diğer yatırımcılara göre daha çok zorlanıyorsunuz.
4. Sahip olduğunuz ortak fonların masraf oranını biliyor musunuz ve tekrar eden masraflarınızı aktif fonlarınızla ödeyebiliyor musunuz?
En güvenilir kazanç sağlama yolu daha az harcama yapmak. Gereksiz yüksek masraflar bazı kazançlarınızı eritebilir. Bazıları için yıllık masrafların yüzde 0,5'ni kısmak çok zor değil ve uzun dönemde cebinizi daha da doldurabilecek bir işlem.
5. Komisyon ödediğiniz fona sahip misiniz?
Brokerınıza 5,75 oranında ödediğiniz satış komisyonu yaklaşık yüzde 6'lık bir kayıp anlamına geliyor. Yani 100 dolarlık yatırımın 94,25'i cebinizde kalıyor. Bu kayıp çok büyük bir risk değil. Devamlılık durumunda oluşacak kayıp yüksek turnoverla dengeleniyor.
6. Yatırımlarınız yüzünden uykularınız kaçıyor mu?
Cevabınız "Evet" ise çok fazla risk almışsınız demektir. Duygusal davrnamak, alınabilecek en büyük risklerden biri. Genellikle "açgözlülük"ve "korku", alım-satımları etkileyen en önemli iki duygusal faktör oluyor.
7. Portföyünüzün küçük bir kısmını herkesten farklı davranmak için ayırıyor musunuz? Örneğin yüzde 10'luk bir bölümünü spekülasyon veya "harika fikirler" için kullanıyor musunuz?
Portföyünüzün bu parçası, düşük likiditeye, fazla masrafa ve yüksek komisyonlara kapı açabilir. "Eğlenmek" için yatırım yapmanın iyi sonuçlar getirmesi çok olası değil.
8. Portföyünüzü akıllı bir şekilde çeşitlendirdiğinizi düşünüyor musunuz?
Cevabınız "Hayır" ise gereksiz risk alıyorsunuz demektir. Yaklaşık 90 yıllık tecrübeler gösteriyor ki portföy çeşitliliğinin hem iyi hem kötü koşullarda geri dönüşü oluyor.
9. Eğer banka hesaplarınızda yeteri kadar para olduğunu düşünüyorsanız en iyi oranlarda alım-satım yapmak için bekler misiniz?
Uçak bileti satın alırken bile en iyi fiyatı bekliyorsanız, aynı şeyi neden yatırımınız için yapmayasınız?
10. Piyasayı yenmekte kararlı mısınız?
"Piyasanın en iyis olacağım" hırsıyla başlayanlar koşuyu genellikle hüsranla tamamlıyor. Çünkü bu süreçte yanlış tavsiyeyi veren insanlarla karşılaşılıyor, normalden fazla masraf yapılıyor, gereksiz riskler alınıyor, çeşitleme düzgün yapılmıyor, yatırımlarla ilgili panik başlıyor, yalnızca kısa dönem kazançlara odaklanılıyor ve duygusal riskler ön plana çıkıyor.
