BUSINESSHT
31 03 2016, 13:52 Güncelleme: 14:38
Türkiye'nin beklentileri aşan 2015 büyümesinde en büyük katkı tüketimden geldi. Bunun yanında 2014 büyümesinin komposizyonuna kıyasla 2015'te tüketimin katkısında da artış gözlendi. Bazı analistler tüketimin katkısında görülen bu artışın Suriyeli göçmenlerin tüketimi ile ilgili olduğunu belirtti.
Türkiye İstatistik Kurumu tarafından açıklanan verilere göre, Türkiye ekonomisi 2015 yılında yüzde 4 büyüme gösterdi. Büyümeye iç talebin katkısı yüzde 4,6 olurken, stoklar ve dış talep yüzde 0,6 oranında negatif katkı sundu.
Bir önceki yılla karşılaştırıldığında tüketimin büyümeye katkısı artış gösterdi. 2014'te gerçekleşen yüzde 3'lük büyümeye tüketimin katkısı yüzde 1,2 olmuştu.
TALEBİ HANE HALKI SÜRÜKLEDİ
Türkiye'de 2015'te büyümenin motor gücü olan iç talebin komposizyonuna bakıldığında en etkili kalemin hane halkı tüketimi olduğu görüldü. 2015'te iç talebin sunduğu yüzde 4,6'lık katkının 3 puanı hane halkının tüketiminden geldi. Hane halkının tüketiminden 2014 yılında yüzde 1'lik katkı gelmişti.
2015'te hane halkının tüketiminden sonra en büyük katkıyı ise yatırımlar yaptı. Yüzde 0,9'luk katkının 0,5 puanlık kısmı ise özel yatırımlardan kaynaklandı.
İki seçimin yaşandığı 2015 yılında kamu tüketiminin büyümeye katkısı ise 0,7 olarak gerçekleşti.
Garanti Yatırım'ın değerlendirmesinde talebin yatırımlara kıyasla daha etkili olduğunun altı çizildi. Kurumun notunda şu değerlendirmeler yapıldı: "Son 2 yıla bakarsak dış talep katkısı pozitife dönerken iç talebin de görece iyi seyretmesi dikkat çekici. Burada sınırlı da olsa bir dengelenme olduğunu düşünüyoruz. Normal şartlar altında Türkiye'de iç talep büyürken, dış talep katkısı negatif olur. Yine de yanıltıcı olmasın, iç talebin bu kadar iyi olmasının sebebi kamu ve hane halkı tüketimi – özel sektör yatırımlarından ziyade. Yatırım kaleminin oldukça zayıf seyrettiğinin altı çizilmeli."
ZAYFILAYAN TL'YE RAĞMEN GÜÇLÜ TÜKETİM
İki seçimin yaşandığı ve siyasi belirsizliklerin Türk Lirası'nın değer kaybını desteklediği 2015 yılında hane halkı tüketiminin büyümeye bu denli katkı yapması, tüketimin oldukça güçlü olduğunu da gözler önüne serdi. Siyasi belirsizliklerin etkisinde tüketici güven endekslerinde de ciddi gerilemeler kaydedilmişti.
TÜİK ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından hazırlanan tüketici güven endeksi 58,5 puanla 2009 Ocak ayından bu yana en düşük seviyeye gerilemişti. O tarihten sonra tüketim güveninde bir toparlanma olsa da yılın genelinde Türk Lirası'nın dolar karşısında yüzde 20 değer kaybetmesi de tüketim kararlarını oldukça etkileyici bir gelişme olmuştu.
Garanti Yatırım'ın değerlendirmelerine göre tüm bunlara rağmen tüketimin büyümeye böylesine büyük bir katkı sunması tüketim tarafının ne kadar güçlü olduğunu ortaya çıkardı. Kurum, bu konuyla ilgili "2015’in seçimlerle bir miktar belirsizlikle ve TL’de şiddetli değer kaybıyla geçmiş bir yıl olduğu düşünülürse, Türkiye iyi bir büyüme rakamı yakalamış durumda. Dolayısıyla oldukça güçlü bir iç talep gerçekleşmesi var" değerlendirmesi yapıldı.
Nomura CEEMEA Stratejisti Timothy Ash güvenlik riskleri dolayısıyla Türk ekonomisinin yavaşlayacağına yönelik beklentilere karşın Türklerin harcamaya ve yatırıma devam ettiğine dikkat çekti.
TÜKETİMDE SURİYELİ ETKİSİ
Bazı analistlere göre Türkiye'de talebin bu denli güçlü olmasında ülkedeki Suriyeli göçmenlerin de önemli etkisi söz konusu.
BGC Partners Başekonomisti Özgür Altuğ, ulaşım, sağlık, eğitim ve giyimin hızlı büyüme kaydederek özel tüketim ve GSYH büyümesine pozitif katkı sağladığını söyleyerek, "Artan Suriyeli mülteci sayısının da özel tüketime pozitif katkı yaptığını düşünüyoruz" dedi.
Morgan Stanley analisti Ercan Ergüzel de bugün kaleme aldığı notunda 2015'in son çeyreğindeki iç tüketim büyümesinin temel olarak devam eden göçmen akışından kaynaklandığını belirtti.
Göç İdaresi'nin Ocak 2016 tarihli raporuna göre kayıtlı olarak Türkiye'de 2,5 milyon Suriyeli yaşıyor.
