WSJ
05 06 2015, 07:03 Güncelleme: 07:20
ABD ekonomisi ilk çeyrekte daralırken, istihdam büyümesi de önemli oranda yavaşladı. Ancak Nisan ayında gelen güçlü istihdam verileriyle umutlar tekrar arttı. Peki bugün açıklanacak Mayıs tarımdışı istihdam verileri bu hayalleri destekleyecek mi yoksa yıkacak mı?
Ekonomistlerin tahminleri artışın 225,000-226,000 civarında olması ve Nisan'daki 223,000'lik artışın biraz daha üstünde gelmesi. İşsizlik seviyesinin ise yüzde 5,4 seviyesinde kalması bekleniyor. İşte veriler geldiğinde dikkat etmeniz gereken 5 nokta:
1. TOPARLANMA?
Geçen yıl istihdam artışı ortalama 260,000 seviyesinde gerçekleşerek 1999'den bu yana en yüksek hızına ulaşmıştı. 2015'e de hızlı başlayan istihdamın birden hızı kesildi ve Şubat-Nisan dönemindeki artış ortalaması 191,000'e düştü. Üç aydaki trende bakıldığında; zorlu hava koşulları, Batı yakasındaki grevler ve dolardaki güçlenmenin ekonomik büyüme ve işe alımlar üzerindeki olumsuz etkilerinin iş piyasasında ne kadar büyük baskı yarattığı görülüyor.
Ancak Nisan'da istihdam büyümesinin toparlanması, ilk aylarda görülen sıkıntıların geçici olduğu yorumlarını artırdı. Mayıs verilerinin de güçlü gelmesi ekonominin ikinci çeyrekte büyüme kaydedeceği beklentilerini destekleyebilir.
2. MAAŞ SIKINTILARI
Çalışanların aldığı maaşlar sınırlı da olsa artmış durumda ancak genel olarak bakıldığında maaş büyümesinin sönük olduğu söylenilebilir. Özel sektör çalışanlarının saat başına aldığı ortalama maaş Nisan'da 3 sent artarak 24,87 dolar oldu.
Geçen yıl boyunca işsizlikteki keskin düşüşe rağmen maaşların yüzde 2,2 artması hala gizemini koruyor. Normalde iş piyasası sıkılaştıkça, çalışanlar için rekabet artar ve maaşların artması beklenir. Mayıs'ta maaşların artması çalışanların ellerinin güçlendiğine ve ABD'nin “tam” istihdama yaklaştığını gösterebilir.
3. KATILIM ARTIŞI
İşsizlik oranı Nisan'da ayında sınırlı olsa düşerek yüzde 5,4 olmuş ve 2008 ortasından bu yana gördüğü en düşük seviyeye inmişti. Bu süreçte Amerikalılar daha çok iş aradı ve bulanların sayısı arttı. İş gücüne katılım oranı, hala 1970'lerden bu yana gördüğü en düşük seviyelere yakın seyretmeye devam etse de yüzde 62,8'e yükseldi. Mayıs'ta bir toparlanma, hevesini yitirmiş Amerikalıların iş piyasasına girmek için tekrar istekli olmaya başladığını gösterebilir.
4. GENİŞ KAPSAMLI ARTIŞ?
İş piyasasındaki toparlanmanın daha fazla çalışanı etkilemeye başladığına dair işaretler görülmeye başladı. İşsizliğin part-time işte çalışmak zorunda kalan işçiler ve iş aramaya hevesi olmayan Amerikalıların da dahil edildiği geniş bir ölçütü, Nisan ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 12,3'ten yüzde 10,8'e düştü. Ancak bu geniş ölçüt ve genelde kullanılan işsizlik oranı arasındaki fark resesyon dönemi sırasında çok açılmıştı ve hala önemli oranda büyük seyrediyor.
5. PETROL DIŞINDAKİ SEKTÖRLER
Nisan'daki istihdam artışı geniş tabanlıydı: profesyonel ve iş sektörleri 62,000 iş artışı kaydederken inşaat ve sağlık sektörlerindeki artış 45,000 olmuştu. Ancak özellikle petrol fiyatlarındaki düşüşle beraber enerji ve maden sektörlerinde iş artış hızı önemli oranda hız kesmişti. Mayıs'ta enerji istihdamının arttığını görülmesi sektörün genel görünümünün de toparlandığını gösterebilir.
