BIST 100 9.074,37 % -0,06
USD/TRY 32,3731 % 0,09
EUR/TRY 34,9660 % -0,15
Piyasalar
9.074,07
% -0,06
32,3728
% 0,09
34,9667
% -0,14
1,0775
% -0,12
47,77
0,12
2.229,87
% 1,60
87,00
% 1,86
En son haberlerden haberin olsun istemez misin?

İşsizlik kaygısı Avrupa'yı sardı

İşsizliğin kalıcılaşmasını anlatmak için kullanılan bir kavram olan histeresiz, Avrupa ekonomisi için konuşulmaya başlandı

Avrupa'da kalıcı işsizlik korkusu
FT 25 05 2015, 07:36

Son zamanlarda küresel finans dünyasında eski bir kelime tekrar moda olmaya başladı: Histeresiz (hysteresis).

Histeresiz fizikten alınmış bir kavram. Metal bir yayın ucuna küçük bir yük takarsanız yay esner, ancak yükü çektiğinizde eski haline geri döner. Ancak eğer yük çok ağırsa, yükü çektiğinizde yay esneme kabiliyeti tamemen yitirebilir.

Resesyon ve yatırım yokluğu da bir ekonomiye aynısını yapabilir. İnsanlar çok uzun bir süre işsiz kalınca yetenekleri kaybedebilir, şirketler ise çalışanlarının eğitimine yatırım yapmayabilir. Bu durum da talep toparlansa bile ekonominin büyüme kabiliyetini kalıcı olarak yok edebilir.

Avrupa Merkez Bankası'nın (AMB) Portekiz'in Sintra kenti yaptığı yıllık konferansa katılan pek çok merkez bankası başkanları ve önemli akademisyenlerin kafalarında da işsizlik histeresiz korkusu vardı.

Son zamanlarda gelen güçlü toparlanma sinayllerine rağmen küresel finansal krizin derin etkisi hala hissediliyor, özellikle de en çok zarar verdiği Euro Bölgesi'nde.

AMB ekonomistlerinin son tahminlerine göre, bölgenin dönemsel toparlanması tamamlansa ve talep tam gücüne kavuşsa dahi, işsizlik yine de yüzde 10 seviyesinde olacak. Ve İtalyan istihdam ekonomisti Tito Boeri'nin bölgedeki işsizlik oranlarını “dayanılmaz derecede birbirinden farklı” olarak tanımladığı göz önünde bulundurulursa, AMB ekonomistlerinin tahminleri İspanya ve İtalya gibi ülkelerde işsizliğin iki basamaklı seviyelerde kalacağını öngörüyor.

Uluslararası Para Fonu'nun (IMF) baş ekonomisti Olivier Blanchard, bölge ekonomisi histeresiz yaarsı aldığı için talep toparlansa bile işsizliğin yüksek kalacağını söyledi.

Kavram ekonomide ilk kez 1986 yılında Blanchard ve Lawrence Summers tarafından Avrupa'daki işsizliği tanımlamak için kullanılmıştı. Ancak 1990lar ve 2000'lerin başında etkili olan Büyük Moderasyon sayesinde, büyük ekonomik şoklardan kaynaklanan tahribatın anıları unutulmaya başlanmıştı.

Histeresizin dönüşü aslında daha büyük bir tartışmanın parçası: Yıllar boyu sürecek düşük büyüme ve yüksek işsizlik getirecek kalıcı bir durgunluk içende miyiz?

Eğer Blanchard ve konferansın diğer katılımcıları haklıysa bu bize iki şey gösteriyor.

Birincisi Euro Bölgesi'ndeki politika yapıcılarının ekonomi üzerinde baskı yaratan yükleri kaldırmak için çok daha erken müdahale etmesi gerektiğini. AMB'nin bu yıl Ocak'ta başlattığı 1,1 trilyon euroluk parasal genişleme programından çok daha erken ve çok daha agresif bir önlem alması gerekiyor olabilirdi.

İkincisi, histeresizin varlığı daha temel bir sorun daha yaratıyor; o da merkez bankalarının kararlarının amaçlarına uyup uymadığı.

AMB'nin yüzde 2'nin hemen altında olan enflasyon hedefi simetrik, yani merkez bankacılarının fiyat baskıları konusunda hem aşağı hem de yukarı yönlü risklere dikkat etmesi gerekiyor. Ancak eğer histeresiz varsa, o zaman yıllar boyu sürecek yüksek işsizlik konusunda da önlem alınması gerekiyor – bu biraz daha yüksek enflasyon demek olsa bile.

Yukarı

Business HT×