İRFAN DONAT
20 02 2015, 11:45 Güncelleme: 02.03.2015, 11:02
Türkiye’de tarım desteklemeleri her zaman tartışma konusu olmuştur.
Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın tarım sektörüne verdiği desteklerin miktarı yadsınamaz ancak her yıl açıklanantarımsal destekler yeterli mi?
Bu desteklerin miktarı her yıl hangi kriterlere göre belirleniyor?
Bu soruları sormamızın basit bir sebebi var.
2006 yılında yürürlüğe giren Tarım Kanunu’nun 21’inci maddesine göre, her yıl tarımsal destekleme için bütçeden ayrılacak kaynak, gayrisafi milli hasılanın en az %1’i düzeyinde olmak zorunda.
Bunu biz değil kanun maddesi söylüyor.
Resmi Gazete’de yayımlanan kanun maddesi aynen şöyle diyor:
Tarımsal desteklemelerin finansmanı
Madde 21 – Tarımsal destekleme programlarının finansmanı, bütçe kaynaklarından ve dış kaynaklardan sağlanır. Bütçeden ayrılacak kaynak, gayrisafi milli hasılanın yüzde birinden az olamaz.
Ancak 2007 yılından bu yana baktığımızda tarımsal desteklemelerin gayri safi milli hasıladaki payı yüzde 0,5 ile yüzde 0,7 arasında değişiyor.
TARIM DESTEKLEMELERİ HER YIL %1'İN ALTINDA KALIYOR
2015 yılı için tarıma ayrılan kaynak da tıpkı geçmiş yıllarda olduğu gibi yasanın öngördüğü asgari oran olan yüzde 1’in altında kalıyor.
İsterseniz 2007’den günümüze kadarki süreçte tarımsal desteklemeleri rakamlar ve tablolarla biraz daha detaylandıralım.
Türkiye’nin gayrisafi milli hasılası 800 milyar Dolar seviyelerinde. Yani TL bazında 1.7 trilyonu aşıyor.
2015 yılı itibariyle bunun yüzde 1’i 17 milyar TL’ye denk geliyor. Gelin görün ki tarım desteklemebütçesi için 2015 yılında ayrılan kaynak 10.1 milyar TL seviyesinde. Bu rakama KİT’lerin finansmanı, diğer müdahale alımları ve kredi sübvansiyonu gibi kalemler eklendiğinde dahi toplam rakamın 13 milyar TL’yi bulabileceği hesaplanıyor.
Ama Tarım Kanunu’nun 21. Maddesine göre 2015’teki destekleme miktarının en az 17 milyar TL olması gerekiyor. Aradaki 4 milyar TL’lik farka ne oldu?
2007’den bu yana dönüp geriye baktığımızda da tablo farklı değil.
Ziraat Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi’nin bu konuda yapmış olduğu detaylı çalışma dikkat çekici.
8 YILDA ÖDENMESİ GEREKEN MİKTAR 99 MİLYAR TL
Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın 2007’den 2014 yılına kadar gerçekleştirdiği son 8 yıldaki tarımsal destek miktarı toplam 55 milyar TL’yi buluyor. Ancak tarım kanununa göre bu süredeki destek miktarının en az 99 milyar TL olması gerekiyor. Yani arada, çiftçiye kanunlar çerçevesinde ödenmesi gereken ancak ödenmeyen asgari 44 milyar TL’lik bir fark söz konusu.
Aşağıda paylaştığımız tablo konuyu özetler nitelikte…
"AB VE TÜRKİYE'DE TARIMA AYRILAN DESTEKLER ARASINDA UÇURUM VAR
Avrupa Birliği Ortak Tarım Politikası üzerinden Türkiye’nin tarımsal destekleme politikalarını karşılaştıran Ziraat Mühendisleri Odası İstanbul Şube Başkanı Ahmet Atalık, “AB bütçesini bizim gibi yıllık değil, 7 yıllık bir süreci kapsayacak şekilde oluşturuyor.
2014-2020 zarfında 960 milyar Euro’luk bütçesinin %40'ını (380 milyar Euro) tarım ve kırsal kalkınmaya ayırıyor. Söz konusu tarım bütçesinin de %74'üne denk gelen 280 milyar Euro’luk tarımsal desteklerin %21'ini (80 milyar Euro) kırsal kalkınma, %5'ini de (20 milyar Euro) ihracat destekleri için kullanılacak” dedi.
FAO istatistiklerine göre tarımda ekonomik olarak AB’deki aktif nüfusun 9.7 milyon kişi (toplam nüfusa oranı %2) iken, Türkiye'de 7 milyon 710 bin kişi (toplam nüfusa oranı %10) olduğuna dikkat çeken Atalık, “Görüldüğü üzere tarımda ekonomik olarak aktif nüfus sayıları birbirine son derece yakınken tarıma ayrılan destekler arasında uçurum var” diye konuştu.
Söz konusu rakamlar ve mevcut tablo tarım sektörüne yönelik desteklemeler açısından akıllarda gerçekten soru işaretleri oluşturuyor. Biz de bunları sizlerle paylaşmak istedik.
