BUSINESSHT
25 04 2017, 13:57 Güncelleme: 15:28
Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi (AKPM) Türkiye'yi yeniden siyasi denetim sürecine aldı.
“Türkiye’de Demokratik Kurumların İşleyişi” konulu oturumda, Türkiye'yi yeniden denetim sürecine alma tasarısı 45'e karşı 113 oyla kabul edildi.
Türkiye, esas olarak sovyetik rejimlerden kurtulan Orta ve Doğu Avrupa devletlerinin Batı standartlarında demokrasiye geçişlerini kolaylaştırmak amacıyla AKPM bünyesinde 1990'lı yılların başlarında oluşturulan denetim sürecine 1996 yılında dahil edilmiş, gerçekleştirdiği reformlar sayesinde koşullu olarak Haziran 2004'te bu süreçten çıkarılmıştı.
KONSEY NEYİ DENETLİYOR?
Denetim süreci kapsamında, Avrupa Konseyi üyesi bir devletin demokrasi, insan hakları ve hukukun üstünlüğü alanlarında ne derece Avrupa standartlarında olduğu ölçülüyor.
BUNDAN SONRA NE OLACAK?
Avrupa Parlamentosu Türkiye ile ilişkiler hakkında yarın oturum düzenleyecek. AB ülkelerinin dışişleri bakanları Türkiye'nin durumunu Cuma günü ele alacaklar. Ayrıca AB liderlerinin de İngiltere'nin AB'den çıkışını ele alacakları Cumartesi günkü zirvede Türkiye hakkında görüş alışverişinde bulunması bekleniyor.
Avusturya başta olmak üzere bazı AB ülkeleri Türkiye'nin AB'ye tam üyelik müzakerelerine resmen son verilmesi çağrısında bulunurken, diğer AB ülkeleri Türkiye'yi yabancılaştırmamak için daha temkinli bir çizgi izliyorlar.
PİYASAYI NASIL ETKİLER?
AKPM kararının piyasaya olası etkilerini değerlendiren KapitalFX Araştırma Müdürü Enver Erkan kararın Avrupa Birliği için bağlayıcı olmadığına dikkat çekmekle birlikte müzakerelerin geleceğinin sıkıntıya girebileceğini belirtti.
Erkan, bu açıdan gelecek açıklamaların önemini vurgulayarak AB ile olan ilişkilere dair gelişmelerin Türk finansal varlıkları üzerinde baskı unsuru olma ihtimalinin söz konusu olduğunu ifade etti.
Erkan'ın analizinde şu ifadeler yer aldı:
"Türk finansal varlıklarının siyasi haberlerle beraber negatif pozisyona geçtiklerini görüyoruz. Avrupa Birliği’nden gelen haber akışıyla beraber hem para piyasalarında, hem de hisse senedi piyasalarında bazı dalgalanmalar yaşanmıştır. Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi (AKPM), Türkiye’yi yeniden siyasi denetim kapsamına almaya karar verdi. Bu 13 yıl sonra ilk defa gerçekleşen bir durum, fiyatlaması da negatif oldu ve bu kapsamda da kurun 3,59 seviyesi üzerine çıktığını, borsaya da 94 bin 300 seviyesinden satışların geldiğini gördük.
AKPM kararı, Avrupa Birliği açısından bağlayıcı değil, ancak Türkiye’nin üyelik kriterleri açısından olumsuzluk yaratacak bir durum. Bu yüzden üyelik sürecimiz ve müzakerelerin geleceği sıkıntıya girebilir. Referandum sonrasında en çok risk yaratan konuların başında AB ile ilişkiler geliyordu, bu noktadan sonra hem içeride hükümet tarafından, hem de AB tarafından Türkiye’nin AB ile ilişkilerine yönelik açıklamalar önemli olacak. Bu kararın her iki tarafta da yansımalarını ve ne gibi yorumlar geleceğini izleyeceğiz. Bundan sonra da AB ile olan ilişkilere dair gelişmelerin Türk finansal varlıkları üzerinde baskı unsuru olma ihtimali söz konusudur."
AB BAKANI ÇELİK: HAKKANİYETLİ OLMAYAN BİR KARAR
AB Bakanı Ömer Çelik tarafından yapılan açıklamada ise şöyle denildi:
"Türkiye 3,2 milyon mülteciyi barındırıyor, bir taraftan kendi güvenliğini sağlamak için PKK, PYD ve DAEŞ gibi birçok terör örgütüyle mücadele ediyor ve bu bir taraftan Avrupa'nın da güvenliğini sağlıyor. Böyle bir ülkenin takdir edilmesi, teşekkür edilmesi lazımdı.
Türkiye'nin içinden geçtiği bu zor koşullarda Avrupa demokrasilerinin yapması gereken şey Türkiye ile nasıl bir dayanışma içerisinde olabiliriz, bu zor koşullar içerisinde nasıl işbirliği mekanizmaları üretebiliriz olmalıydı.
AKPM kararı ise kısır döngünün devamıdır. Herhangi bir işbirliği mekanizması üretmek herhangi bir dayanışma üretmek yerine çok zor şartlarda özgürlük-güvenlik dengesini koruyan Türk demokrasisine karşı hakkaniyetli olmayan bir karar ürettiler."
Çelik, mülteci konusunda ise "Biz mülteci konusuna insani bir açıdan yaklaşıyoruz. Onlar ise insani sorumluluklarını yerine getirmiyor. Biz bütün dünyanın gözünde bu vicdani sorumluluğu temsil ediyoruz. Beklentimiz, doğru işbirliği mekanizmaları üretmelidir. Türkiye gibi bir ülke bunları yaparken, AP ve AKPM gibi kurumlar demokrasiyle sahip çıkmalıdırı. Bunun yerine dışlayıcı ve ötekileştirici politikalar üretmeleri kimsenin faydasına olmaz. Türkiye ile hiçbir işbirliği, dayanışma mekanizması üretilmemiştir. Özgürlük-güvenlik dengesini koruyan bir ülkeyle terörle mücadelesinde bir dayanışma üretilmesi gerekirdi. Şimdi yapılan şeyler, zor koşullardan geçen ülkemize karşı dışlayıcı bir tutum sergilendiğini gösteriyor. Bu AKPM için tarihi bir hatadır." dedi.
DIŞİŞLERİ BAKANLIĞI: ŞİDDETLE KINIYORUZ
Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, "Karar AB'nin basiretsiz tutumunu yansıtıyor. Art niyetli grupların büyük bir oyunudur. Haksız kararı şiddetle kınıyoruz." denildi. Bakanlık ayrıca "Bu karar terör örgütlerine hizmet eder. Art niyetli grupların büyük bir oyunu." dedi.
Bakanlık açıklamasından şu ifadeler öne çıktı:
"Denetim kararı Türkiye'nin, terörist darbe girişimi sonrasında Avrupa Konseyi ile kesintisiz yürüttüğü yapıcı ve samimi diyalog ve işbirliğini de gözardı etmiştir. Bu durum Türkiye'yi AKPM ile ilişkilerini gözden geçirmeye mecbur bırakacaktır.
AKPM'nin bu haksız, siyasi ve yanlı kararına rağmen, Türkiye, demokratik standartlara, insan haklarına ve bu alandaki uluslararası yükümlülüklerine bağlılığından ödün vermeden vatandaşlarının hak ve özgürlüklerini geliştirme konusundaki kararlığını sürdürecektir."
GEDİKLİ: SİYASİ OPERASYON
Gelişmeye ilişkin ilk yorum ise Cumhurbaşkanı Başdanışmanı Bülent Gedikli'den gelmişti. Gedikli, Twitter hesabından yaptığı açıklamada, kararı siyasi operasyon olarak değerlendirdi. Gedikli, "AKPM Türkiye'yi tekrar denetime alma kararı hiçbir gerekçesi ve anlamı olmayan siyasi operasyondur! Asıl denetime ihtiyacı olanın AB ülkeleri olduğunu,tehtidkar,suç içeren,faşizan söylemlerinden görüyoruz! Hukuk ve insan hakları kavramları AB yüzünden can çekişiyor!" dedi.
