30 03 2015, 06:51 Güncelleme: 06:58
İran ve Batılı ülke temsilcileri arasında Lozan'da devam eden nükleer müzakereler haftasonu önemli bir ivme kazanmış gibi gözükse de, anlaşma için ihtiyatlı davranan yetkililer hala temel bazı noktaların çözülmesi gerektiğini belirtiyor.
İran Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif ve ABD Dışişleri Bakanı John Kerry'nin yanı sıra Almanya ve Fransa Dışişleri Bakanları Frank-Walter Steinmeier ile Laurent Fabius ve İngiltere Dışişleri Bakanı Philip Hammond, Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi ve Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov bugün de müzakerelere devam edecek.
Normalde bugün Lozan'dan ayrılması beklenen Kerry, Salı günü sonlanacak olan müzakerelerin son turunu uzatarak bugün de toplantılara devam edeceklerini açıkladı.
Özellikle, Cumartesi günü Steinmeier'in “müzakerelerin sonuna yaklaştıklarını” belirten açıklamaları sonuca yaklaşıldığına dair umutları arttırdı. Hammond da dün akşam görüşmelerin yapıldığı otelin önünde gazetecilere yaptığı açıklamada birkaç saat içinde anlaşmaya varacaklarından umutlu olduğunu söyledi.
Ancak diplomatlar hala bazı halledilmemiş konular olduğunu ve tüm konuları kapsamadığı sürece bir anlaşma olmayacağını vurguluyorlar.
Financial Times'a konuşan Avrupalı üst düzey bir diplomat, “Her şey çözülene kadar hiç bir şey çözülmeyecek” diyor.
SORUNLU KONULAR
Müzakerelerin karmaşıklığının en önemli sebebi geçici bir politik anlaşma yerine kapsamlı ve kalıcı bir düzenleme hedefeleniyor olması. Özellikle hem ABD hem de İran tarafında anlaşmaya karşı olan şahinlere elle tutulur bir ilerleme göstermek ve kamuoyu tepkisini engellemek için bu şart gözüküyor.
Eğer bu turda mutabakata varılabilirse anlaşmanın Haziran'da imzalanması bekleniyor; böylece küçük ayarlamaları yapmak için de üç daha olacak.
Uzlaşma sağlanırsa nasıl bir anlaşma çıkacağı da henüz bilinmiyor. Bazı müzakereciler kısa bir bilgi özeti beklerken, bazıları da sade bir ortak açıklama yapılacağını söyledi. İngiliz bir yetkili, ne kadar az şey yazılırsa anlaşmaya karşı olanlara o kadar koz verilmiş olacağını belirtti.
Anlaşmanın en tartışmalı noktası hala İran üzerindeki ticaret ambargosunun ve Birleşmiş Milletler yaptırımların kaldırılması. İki taraf da bu konuda geri atmayacaklarını tekrar tekrar belirtti.
Steinmeier de açıklamaları sırasında anlaşmanını ancak İran yaptırımların kaldırılması konusunda “esneklik” göstermesi halinde mümkün olduğunu söyledi.
Bir diğer anlaşmazlık konusu ise İran'ın bundan sonraki süreçteki nükleer aktivitelerinin nasıl olacağı.
Özellikle Suudi Arabistan liderliğindeki Sünni blokun Yemen'de İran tarafından desteklenen milislere karşı başlattığı operasyon düşünülürse anlaşmaya varmak için bir daha şartlar bu kadar iyi olmayabilir.
O yüzden müzakereciler üzerindeki baskı da daha fazla. Anlaşmaya bu kadar yaklaşınca da her iki tarafta da son bir çaba olarak birbirini fedakarlık yapmaya çağırıyor.
Iran dışişleri bakanı Cumartesi günkü tweetinde, “Müzakerelerde her iki taraf da esneklik göstermeli. Biz iyi bir anlaşma yapmaya hep hazırdık ve şimdi de hazırız. Karşı tarafın hazır olmasını bekliyoruz” diyor.
