REUTERS
09 11 2017, 13:32 Güncelleme: 14:07
ABD Başkanı Donald Trump'ın, Çin'e yaptığı ilk ziyarette ABD lehine 250 milyar dolarlık çeşitli anlaşmalar imzalandı.
Trump ve Çin Devlet Başkanı Xi Jinping'in izlediği bir törende bugün Amerikalı uçak imalatçısı Boeing, General Electric Co ve çip devi Qualcomm Inc milyarlarca doları bulan sözleşmelere imza attılar. Çin Ticaret Bakanı Zhong Shan, Beijing'de yaptığı açıklamada, "Bu gerçekten bir mucize" dedi.
Çeyrek trilyon dolarlık anlaşmalar, Trump'ın dünyanın ikinci büyük ekonomisi olan Çin'den yana olan ticaret açığını daraltmak için ne kadar istekli olduğunu gösteriyor. Trump uzun süredir bu açıktan şikayet ediyordu.
Ancak Amerikan şirketlerinin uzun zamandır süren şikayetleri de devam ediyor. Bunların başlıcaları Çin pazarlarına engelsiz erişim, siber güvenlik ve iktidardaki Çin Komünist Partisi'nin giderek daha fazla yabancı şirkete girmesi.
Çin'deki Amerikan ticaret odasının başkanı William Zarit, anlaşmaların "güçlü ve canlı bir ikili ekonomik ilişkiyi gösterdiğini" söyledi.
"Yine de eşitlik koşullarının sağlanmasına odaklanmamız hâlâ gerekli çünkü Amerikan şirketlerinin Çin'de iş yaparken dezavantajlı durumda kalmaları devam ediyor."
Facebook ve Google gibi Amerikan teknoloji şirketleri genellikle Çin'de engelleniyor. Otomobil imalatçıları Ford Motor Co ve General Motors de ancak ortak girişimler yoluyla faaliyet gösterebiliyor. Hollywood sinema filmleri ise çok sıkı bir kota sistemine bağlı. Risk danışmanı Verisk Maplecroft'tan Asya analisti Hugo Brennan, "(Bu anlaşmalar) Trump'ın kendisini usta bir pazarlıkçı olarak göstermesini sağlıyor ve bu arada ikili ticaret ilişkisinde yapısal reformlar konusundaki ilerleme eksikliğini gizliyor" dedi.
Açıklanan büyük anlaşmalar arasında China Energy Investment kurumunun yapacağı 20 yıl süreli 83.7 milyar dolarlık yatırımla kaya gazı ve kimyasal üretim projesi de var. Bu projenin gerçekleşeceği batı Virginia, 2016 yılında Trump'a büyük destek vermiş olan önemli bir enerji üretim bölgesi.
Bu girişim, yeni kurulmuş olan China Energy'nin ilk büyük denizaşırı yatırım projesi. China Energy, ülkenin en büyük kömür üreticisi China Shenhua Group ile ülkenin en büyük beş enerji iletim grubundan biri olan China Guodian Corp arasındaki birleşmeyle meydana gelmişti.
Ne var ki, pek çok resmi ziyarette olduğu gibi, varılan anlaşmaların pek çoğu "bağlayıcı olmayan" bir biçimde hazırlandı. Bunların çoğunda ayrıntılar açıklanmadı. Ya da daha önce varılmış anlaşmaların sürelerinin uzatılmasıyla, ortaya çıkan yeni anlaşmalarla toplam meblağ yükseltiliyor. Reuters Global Markets Forum'a konuşan Aberdeen Standard Investments piyasa ekonomisti Alex Wolff, ziyaretin genel görünümünün olumlu olduğunu söyledikten sonra, "Ben bu kadar büyük meblağlara kuşkuyla bakarım" dedi.
"Sanırım bunların çoğu, gerçek sözleşmelerden ziyade, mutabakat muhtırası biçiminde anlaşmalardır ve gerçek sözleşme miktarları aslında çok daha küçük olabilir."
Boeing, China Aviation Suppliers Holding Co adlı kamu kurumuyla 37 milyar dolar değerinde 300 Boeing jet uçağı satmak için anlaşma yaptığını açıkladı. Ancak analistler bu uçak sayısından kaç tanesinin yeni sipariş olduğunun belli olmadığına işaret ediyor.
Meksika'nın eski Çin büyükelçisi Jorge Guajardo Twitter mesajında, "Bunlardan kaçının yeniden paketlenmiş eski anlaşma ve siparişler olduğunu bilmek ilginç olurdu" dedi.
Trump ile birlikte Beijing'de yaptığı ortak açıklamada anlaşmaları duyuran Xi, Çin ekonomisinin Amerikan şirketleri dahil yabancı şirketler için giderek daha açık ve şeffaf hale geleceğini söyledi ve Amerikan şirketlerini "Kuşak ve Yol" projesine katılmaya çağırdı.
