Türkiye, ihracatını artırmak ve dünya ticaretinden daha fazla pay almak için Serbest Ticaret Anlaşmaları'na (STA) yoğunlaşırken, bu dönemde mevcut 17 STA'sının yanına yenilerini eklemek için de 10'dan fazla ülke ve ülke grubuyla müzakerelerini sürdürüyor.
DEVAM EDEN ANLAŞMALAR:
Bu yılın nisan ayı sonu itibariyle Türkiye'nin (Norveç, İsviçre, İzlanda, Lihtenştayn) EFTA, İsrail, Makedonya, Bosna Hersek, Filistin, Tunus, Fas, Mısır, Arnavutluk, Gürcistan, Karadağ, Sırbistan, Şili, Ürdün, Güney Kore, Morityus ile STA'sı bulunuyor.
Ayrıca, Lübnan ile yapılan STA, Lübnan tarafının, Kosova, Malezya, Moldova ve Faroe Adaları STA'ları ise her iki tarafın iç onay süreçlerinin tamamlanmasının ardından yürürlüğe girecek. Gana ile yapılan STA'nın da müzakereleri tamamlanırken, yakın bir zamanda imzalanması hedefleniyor.
YENİ ANLAŞMA HAZIRLIKLARI:
Türkiye, bu süreçte STA ağını genişletmek için de çalışmalarını sürdürüyor. Bu kapsamda, Peru, Ekvador, Meksika, Japonya, Singapur, Ukrayna, Kolombiya, Kongo Demokratik Cumhuriyeti, Kamerun, Seyşeller, Körfez İşbirliği Konseyi, Libya ve Mercosur (Orta ve Güney Amerika Ortak Pazarı) ile STA müzakereleri devam ediyor.
Ayrıca, ABD, Kanada, Tayland, Hindistan, Endonezya, Vietnam, Orta Amerika Topluluğu, Afrika Karayip Pasifik Ülkeleri, Cezayir ve Güney Afrika Cumhuriyeti gibi 10 ülke/ülke grubu nezdinde de STA müzakerelerine başlama girişiminde bulunuldu.
İPTALLER:
Türkiye'nin 11 STA'sı bu ülkelerin AB üyelikleri nedeniyle feshedilirken, Gümrük Birliği ilişkisi uyarınca, Türkiye'nin AB'nin Ortak Ticaret Politikasını üstlenme yükümlülüğü bulunuyor, üçüncü ülkelere yönelik AB'nin tercihli ticaret sistemi de üstleniliyor.
Öte yandan Türkiye ile Suriye arasındaki STA da 6 Aralık 2011 tarihli Bakanlar Kurulu Kararı ile askıya alınmış durumda.
TİCARETE ETKİSİ:
TÜİK verilerine göre, 2014 yılında STA olan ülkelere yapılan ihracat bir önceki yıla göre yüzde 18 artarak 17,7 milyar dolara yaklaşırken, bu ülkelere yapılan ihracatın toplam ihracat içerisindeki payı ise yüzde 11,2 olarak gerçekleşti.
Söz konusu trend bu yıl da devam etti. Bu yılın ilk 2 ayında genel ihracat, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 3,4 gerilerken, STA bulunan ülkelere yapılan ihracat yüzde yaklaşık yüzde 30 artarak 4 milyar doları aştı. Bu dönemde STA'sı olan ülkelere yapılan ihracatın toplam ihracat içerisindeki payı ise yüzde 12,2 olarak gerçekleşti.
TÜİK verilerine göre, Türkiye'nin STA imzalayarak yürürlüğe koyduğu ülke ve ülke grupları ile son 5 yılda dış ticaretindeki (milyon dolar) değişim şöyle:
Ülke | 2010 | 2014 | değişim (%) |
EFTA | 6.420 | 9.515 | 48 |
Güney Kore | 5.068 | 8.019 | 58 |
İsrail | 3.440 | 5.831 | 70 |
Mısır | 3.177 | 4.738 | 49 |
Fas | 1.021 | 2.047 | 100 |
Suriye | 2.337 | 1.918 | -19 |
Gürcistan | 1.060 | 1.677 | 58 |
Tunus | 995 | 1.112 | 12 |
Ürdün | 613 | 1.033 | 69 |
Sırbistan | 416 | 781 | 88 |
Şili | 393 | 562 | 43 |
Bosna-Hersek | 296 | 493 | 67 |
Makedonya | 315 | 427 | 36 |
Arnavutluk | 241 | 416 | 73 |
Filistin | 41 | 94 | 129 |
Karadağ | 33 | 42 | 27 |
Morityus | 30 | 46 | 53 |
Toplam | 25.896 | 38.751 | 50 |